De meest krachtige manier om naar jezelf te kijken
Beeldend werken is de meest krachtige manier om naar jezelf te kijken. Uit je tekeningen, schilderingen, en boetseerwerken spreekt namelijk je onbewuste. Gevoelens worden zichtbaar, je levensloop komt in beeld, karaktertrekken komen in kleur, vorm en beweging naar buiten. Door er samen van een afstandje naar te kijken, ontwaakt het inzicht wat het onbewuste wil vertellen. Dit is de start van het kunstzinnig therapeutisch traject.
Bij kindertherapie ga ik met de ouders/verzorgers in gesprek n.a.v. de werkstukken uit de eerste sessies. Samen kijken we welke tekens het kind geeft, wat het ons wil zeggen en hoe we dit kunnen plaatsen in de context van de hulpvraag. Het kind wordt hier bewust niet bij betrokken; zo blijft het spelenderwijs en onbevangen in de sessies staan. Met de ouders is er regelmatig contact om af te stemmen, want kindertherapie betekent meestal ook dat de ouders/opvoeders mee veranderen.
In het traject met volwassenen wordt steeds meer het bewustzijn aangesproken. Wat gebeurt er? Hoe reageert je lichaam? Denk aan spierspanning, ademhaling, houding van de wervelkolom. En ook wat gebeurt er in je hoofd? Zijn er gedachtes? Mogelijk zelfs oordelen? Zijn die oordelen en gedachtes belangrijk in het hier en nu? En zijn ze wel van jou? Het kan zijn dat je je door het tekenen en schilderen bewust wordt wat je als kind allemaal hebt meegekregen en dit hebt verinnerlijkt en als waarheid bent gaan beschouwen. Als je je hier bewust van kunt worden, kun je het ook achter je laten. Steeds weer als een gedachte opdoemt, onderzoeken of het nog dienend is en anders loslaten of achter je laten. Dit kan zo bevrijdend zijn! Al vraagt het wel wat geduld: het nieuwe gedachtepatroon/ de nieuwe mindset moet langzaam aan nog wat plek veroveren in die bovenkamer.
De kunstzinnige therapie of ook wel ‘beeldende therapie’ genoemd of ‘vaktherapie beeldend’ maakt dus gebruik van de connectie tussen hoofd, hart en handen oftewel ‘denken, voelen en willen’. In onze maatschappij is deze connectie hard nodig; veel mensen schieten van denken naar doen, van hoofd naar handen en gaan totaal voorbij aan het voelen. Gedachtes uit het verleden of de toekomst (‘wat als’) lijken te domineren en wat er hier en nu speelt, lijkt te ontgaan. In de kunstzinnige therapie kom je weer in het hier en nu, thuis bij jezelf, in je lichaam en voel je wat je lichaam je wil vertellen. Dat betekent overigens niet dat we nooit oude pijn opzoeken; als je lichaam klaar is te ontladen van de spanning van pijn en trauma, besteden we daar in de sessies aandacht aan. Je hoeft de woorden niet te hebben, eenvoudig je aandacht bij het gevoel en je lichaam laten bewegen in de klei, met houtskool of een ander creatief materiaal. Dit soort oefeningen zijn heel inspannend (echt topsport), maar naast moeheid, brengt het ook licht en lucht; de last is van je afgevallen, je kunt weer vrij ademen.
Ik kan nog uren doorvertellen over wat kunstzinnige therapie is, maar eigenlijk heb ik maar één tip: je moet het gewoon ervaren! Uit je hoofd, in je lijf en doen!